Resim Fırçası Alırken Nelere Dikkat Edersiniz?

Resim yapılan yüzeylere boyayı yaymayı sağlayan fırçalar, resmin başarısında büyük bir rol üstlenir. Resimde kullanılan tüm fırçalar, zihninizde tasarladığınız formları yüzeye aktarmak ve renklendirmek için uygun özelliklere sahip olmalıdır. Tasarladığınız formlara en uygun fırçalar kullandığınızda, çizim ve renklendirmelerde hem en güzel, hem de en hızlı sonuçlara ulaşabilirsiniz. Bu bağlamda, resim fırçası seçiminizi belirleyen esas unsur, hangi tür boyayı hangi teknikle hangi yüzeye uygulamak istediğinizdir. Zira, sulu boya veya yağlı boya gibi farklı özellikteki boyalar için olduğu kadar, farklı yüzeylerde farklı teknikleri başarıyla uygulamanıza imkan sunan farklı fırçalar da mevcuttur.

Bununla birlikte tüm fırçaları, kullanılan malzemenin niteliğine göre doğal veya sentetik; uç şekillerine göre ise oval veya yassı şeklinde sınıflandırmak mümkündür. En sık kullanılan fırça kalınlıkları ise genellikle 1-18 numaraları arasında olmaktadır. Resme yeni başlayanlar tüm fırçalardan birer tane almak yerine, genellikle 3-4 fırçayla başlama yoluna gitmekte ve daha çok 5, 10 ve 14 numaralı fırçalara yönelebilmektedir. Düşük numaralı fırçalar, şekil vermek ve simetrik görüntüler oluşturmak için; yüksek numaralı fırçalar ise boyayı yaymak için daha uygundur. Hangi form için hangi kalınlıkta fırça kullanmanız gerektiğini zaman içinde öğrenebilirsiniz. Bu arada, resim çalışmalarında temel kural, uzaktan yakına gelmektir ve mesafe ayarlamasını doğru şekilde yapabilmeniz için belirli bir perspektif duyarlılığına sahip olmanız gerektiği gibi, aynı zamanda da hangi özelliklere sahip fırçalar kullanmanız gerektiğine büyük özen göstermelisiniz.

Doğal kıllı fırçalar, oldukça hassas çizimler için uygun özelliklere sahiptir, ama kısa ömürlüdür. Bu fırçalar, değişik türden hayvan kıllarından üretilir. Genellikle keçi, tilki, geyik gibi hayvanların kıllarından yapılan bu fırçalar, farklı çizim ve renklendirmeler için farklı kalınlıklarda üretilebilmektedir. Bu hayvanların yanı sıra öküz, at, sincap gibi hayvanların kılları da fırça yapımında kullanılabilmektedir. Piyasada sıkça görmeye alıştığımız Çin malları arasında resim fırçalarının da yeri büyüktür. Bu fırçalar, genellikle at kılından üretilmiş olup daha çok yağlı boya çalışmalarında tercih edilmektedir. Doğal kıllı fırçalar arasında kedi kılından yapılan fırçaların ise tarihsel bir önemi vardır. Osmanlı minyatür sanatçıları, eserlerinde minyatür sanatının inceliklerini yansıtabilmek için kedi kılından yapılan çok özel fırçalar kullanmışlardır.

Doğal kıllı fırçalar içinde günümüzde en sık tercih edilen fırçalar samur fırçalardır. Diğerlerine oranla bu fırçalar, oldukça yumuşaktır ve bu özelliklerinden dolayı, renk geçişlerinde fırça izi oluşturmazlar. Samur fırçalara göre daha sert olan doğal kıllı fırçalar, keskin hatlara sahip çizimler ve dokulu yüzeyler için daha uygundur ve özellikle de yağlı boya çalışmalarında fırça izlerinin görülmesi isteniyorsa samur fırçalar yerine sert kıllardan yapılan fırçalar kullanılmalıdır. Samur fırçalar, dokusuz yüzeyler oluşturmak ve renk geçişlerini yumuşatmak için en ideal resim araçlarıdır. İz bırakmadıkları için özellikle de gökyüzü çizim ve efektlerinde son derece başarılı sonuçlar üretirler.

Diğer taraftan samur fırçalar, hem sahip olduğu özellikler, hem de fazla talep görmelerinden dolayı fiyatları biraz yüksek olan fırçalardır. Hal böyle olunca, piyasada en fazla taklidi üretilen fırçalar da yine samur fırçalar olmaktadır ve iyi taklit edilmiş bir samur fırçayı orijinalinden ayırt etmek oldukça güçtür. Fakat, orijinal samur fırçaların su veya boyayla temas ettiğinde ucunun toplanması ve bir toplu iğne kadar incelmesi gerekir. Bu nedenle samur fırçalar, çok ince çizimler için en uygun resim araçlarıdır. Ayrıca, taklit samur fırçaların renkleri daha açık ve turuncuya kaçan bir renktedir. Orijinalleri ise daha mattır.

Bununla birlikte samur fırçalar, oldukça hassas fırçalardır ve temizliklerine büyük özen gösterilmelidir. Gerçi, tüm doğal kıllı fırçalar, sentetik olanlarına göre kısa ömürlüdür, ama samur fırçaların hassasiyet düzeyleri daha yüksektir. Bu nedenle, samur fırçaları temizlerken özel birtakım kimyasal maddeler yerine katkısız doğal sabun kullanılmalıdır. Bu fırçaların temizliğinin yanı sıra kurulanmasında da dikkatli olunmalı ve fırça sapları aşağıya gelecek şekilde kurumaları sağlanmalıdır.

Sentetik kıllı fırçalar, doğal kıllı fırçalara göre daha serttir ve daha uzun süreli kullanımlara olanak tanır. Fakat, bu fırçaların su ve boya tutma nitelikleri, diğerlerine oranla daha azdır. En önemli dezavantajları ise uç kısımlarına doğru kıllarda daralma olmadığı için küçük alanlarda ayrıntılı çalışmalara olanak tanımazlar. Bu fırçalar daha çok, resme yeni başlayan kullanıcılar ve pek fazla ayrıntıya yer vermeyen çalışmalar için uygun özelliktedir. Fiyatları da oldukça uygun düzeylerde seyretmekte ve bu nedenle, sanat severlerin kolaylıkla deneyebilecekleri ürünlerin başında gelmektedir.

Resim fırçaları, başta da belirttiğimiz gibi uç şekillerine göre ise oval veya yassı şeklinde sınıflandırılabilir. Oval fırçalar, ayrıntı çalışırken büyük kolaylıklar sunar. Oval fırçalar, genellikle sulu boya çalışmalarında tercih edilir; çünkü oval uçları, su ve boyanın yüzeylerde kolayca yayılmasını sağlar. Sulu boya fırçalarının suya batırılıp çıkartıldığında herhangi bir dağılma yapmaması ve kuruyken sahip olduğu uç özelliklerini ıslakken de korumaları çok önemlidir. Fırçanızda dağılma oluyorsa, sulu boya çalışmanızda istediğiniz sonuçları almakta zorlanmanız kaçınılmazdır.

Yassı fırçalar ise geniş yüzeyleri ıslatmak veya renklendirmek için etkin çözümler sunar. Oval fırçalara oranla daha az su veya boya alan yassı fırçalar, daha farklı dokular oluşturma ya da çizgi çekmede başarılı sonuçlar doğurur. Yağlı boyada kullanılan fırçalar, genellikle yassı fırçalar olmaktadır. Bu fırçalar piyasada, yağlı boya fırçaları olarak satılmaktadır ve kullanılan kılların niteliğine göre farklı özelliklere sahip olabilmektedir. Beyaz renkli ve sert kılları olan yassı fırçalar yağlı boyaya yeni başlayanlara tavsiye edilmekle birlikte, bunların kullanılması oldukça zor olabilmektedir. Açık ya da koyu kahve renklerinde görülen ve daha yumuşak olan samur fırçalar ise özellikle de yağlı boyaya yeni başlayanlar için daha uygundur.

Yassı fırçalar içinde yelpaze fırçalar olarak bilinen fırçaların daha özel bir yeri vardır. Çünkü yelpaze fırçalar, değişik katman ve efektlerin oluşturulması konusunda etkin çözümler sunar. Renklendirilmiş yüzeylerin üstünden geçtiğinde değişik renk etkileri meydana getiren yelpaze fırçalar, yüzeye boya veya suyu yaymada da oldukça başarılıdır. Bu fırçalar ayrıca, yüzeylerde biriken fazla boyaların temizlenmesi ve istenmeyen görüntülerin giderilmesinde de başarılı sonuçlar doğurmaktadır.

Resim çalışmalarında aslında en ideal olanı, her renk için ayrı bir fırça kullanılmasıdır. Fırçanızın temiz olması, istediğiniz çizim ve renklendirmelerde size büyük kolaylıklar sunar. Eğer böyle bir imkanınız yoksa, bir rengi kullandıktan sonra fırçanızı çok iyi bir şekilde temizlemeniz gerekir. Fırçanızı temizlerken bazı konulara dikkat etmeniz gerekir. Özellikle de boyaları inceltirken kullanılan fırçaların temizliği çok önemlidir. Yağlı boyayı inceltmek için genellikle keten tohumundan üretilen bezir yağı ve haşhaş tohumundan üretilen haşhaş yağı tercih edilir. Bu yağların yanı sıra terebentin veya tiner gibi kimyasal maddelerin de fırça temizliği sırasında boya kalıntılarının çözünmesi için kullanıldığını görmekteyiz. Yeterince temizlenmeyen fırçalarda biriken boya kalıntıları, kısa bir süre içinde fırçanızın tekrar kullanılmasını imkansız hale getirmektedir.

Resim fırçanızı temizlerken öncelikle, fırça yüzeyini kaplayan fazla boyayı bir bez ya da kağıt yardımıyla almanız gerekir. Daha sonra, boya çözücüler içinde fırçanızı uygun dokunuşlarla boya kalıntılarından arındırmaya çalışmalısınız. Bu işlem sırasında fırçanızı çıkartıp bir bezle silmek de boya kalıntılarının temizlenmesine yardımcı olur. Son aşamada ise fırçanızı sabunlu suda yıkamalısınız. Böylelikle fırçanız, tüm boya kalıntılarından arındırılmış ve yeni çalışmalarınız için uygun hale gelmiş olur.

Tüm sanat severlere kalıcı izler bırakmalarını dilerim.