Yeşim Özsoy’un “Aksak İstanbul Hikayeleri” adlı oyunu
16 Mayıs – 3 Haziran arasında Barselona’da!
Yeşim Özsoy’un Afife Ödüllü oyunu Aksak İstanbul Hikayeleri “Històries d’Istanbul, a contra peu” adıyla 13 Temmuz’da, İspanya’nın Barselona şehrindeki GREC Festivali‘nde prömiyer yaptı. Festival kapsamında ilk kez bir Türk oyun yazarının oyunu Katalan bir grup tarafından sahnelendi. Oyun şimdi de Barselona’nın en önemli tiyatrolarından Teatre Lliure’de sezon programı kapsamında sahneleniyor. 16 Mayıs’ta prömiyer yapan oyun 3 Haziran’a kadar yoğun bir programla devam edecek.
Yeşim Özsoy’un 2004 yılında yazıp yönettiği ve prömiyerini, Mayıs 2004’te 14. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında gerçekleştirdiği “Aksak İstanbul Hikayeleri”, 2006 Afife Jale Tiyatro Ödülleri’nde Cevat Fehmi Başkut En İyi Yerli Oyun Yazarı Ödülüne layık görülmüştü.
Katalan tiyatro yapım şirketi Velvet Event S.L. ve GREC Festivali ortak prodüksiyonu olarak sahnelenen oyunu Joan Arque yönetti. Dramaturjisini, ülkemizde de Devlet Tiyatrolarında oynanan “Baştan Çıkarma” oyunuyla tanınan oyun yazarı ve dramaturg Carles Batlle’nin yaptığı oyunda Katalan tiyatrosunun önemli oyuncularından oluşan altı kişilik bir ekip var.
Yurt dışında, Türk oyun yazarlarının görünürlüğü ve bilinirliği açısından önemli bir gelişme olarak değerlendirilebilecek oyun, İstanbul’dan hikayeler üzerine kurulu. Türk Sanat Müziğindeki aksak usul üzerine açık biçimde anlatılan ve iç içe geçen hikayelerden oluşan oyunda her bir karakter Yeşim Özsoy’un deyimiyle bir meddah olarak seyirciye hikayesini anlatırken toplumun ikiye bölünmüşlüğünü aksak ritimden yola çıkarak asimetrik bir yapıyla ele alıyor.
Aksak İstanbul Hikayeleri / “Històries d’Istambul, a contra peu”
Yazan: Yeşim Özsoy
Dramaturji: Carles Batlle
Çeviri: Carles Batlle ve Yıldıray İleri
Yöneten: Joan ARQUÉ SOLÀ
Oyuncular: Mercè Aránega / Francesc Ferrer / Elena Fortuny / Carles Gilabert / Jordi Martínez / Magda Puig
Dekor ve Işık Tasarımı: Adrià Pinar
Kostüm Tasarımı: Rosa Lugo
Müzik: Nuu
Yardımcı Yönetmen: Andreu Martínez
Teknik Direktör: David Pascual
Prodüksyiyon: Carles Manrique (Velvet Events)
Dağıtım: Elena Blanco (Magnetica Management)
Aksak İstanbul Hikayeleri Hakkında
Aksak İstanbul Hikayeleri Osmanlı müziğindeki “aksak ritim” ögesinden yola çıkılarak yazılmıştır. Osmanlı müziğindeki aksak ritmin ses, metin ve oyunculuk üzerinde yapılandırılmasını eksen alan çalışmada müziğin ritmindeki bu aksamanın eski bir Osmanlı başkenti olan İstanbul’un 2004 yılındaki şehir hayatına yansıması anlatılmıştır. Birbiriyle bağlantılı 12 ayrı karakter ve onların parçalanmış 12 farklı monoloğundan oluşan oyunda İstanbul’dan bir birine taban tabana zıt iki aile ve efradı karşıtlık içinde ele alınmasına rağmen aynılaşırlar. Hikayelerin iç ritmi ve bir araya gelişleri Türk Sanat Müziği’nde “aksak” olarak adlandırılan ritim sistemine öykünmektedir. “Aksak İstanbul Hikayeleri”, akma/aksama, simetri/asimetri, İstanbul’a ve İstanbul’dan göç, uyum/uyumsuzluk gibi kavramlardan yola çıkılarak aksaklığın uyumu üzerine yapılmış bir yorum niteliğindedir.
Yurt dışı Gösterimleri
Oyun, 2005 yılında Köln’de gerçekleştirilen Türk-Alman Tiyatro Festivali kapsamında Studiobühne Köln‘de de seyirciyle buluşmuştur. 2010da Fransız Kültür ve İKSV işbirliğiyle Fransa’da gerçekleştirilen “Saison de la Turquie” (Türkiye Mevsimi) etkinliklerinde, Maison des Metallos sahnesinde, Cynthia Gava yönetiminde okuma tiyatrosu olarak sahnelenen oyunun çevirisi Bal Onaran ve Mark Levitas tarafından yapılmıştır. Oyun ayrıca 2012 yılında Lüksemburg’da Sınır Tanımayan Metinler Festivali kapsamında Kulturfabrik Kültür Merkezi’nde ve Fransa’da okuma tiyatrosu olarak Fransız yönetmen Jean Boillot tarafından sahnelenmiştir.
Yeşim Özsoy Hakkında
Yazar, yönetmen ve oyuncu Yeşim Özsoy, Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde okurken Şahika Tekand ile oyunculuk çalıştı. Bu sırada tek kişilik şiirsel metinler kurgulamaya ve bunları performans olarak sahnelemeye başladı. Eğitim için Amerika’ya gitti. New York’ta bir süre Columbia Üniversitesi, Sarah Lawrence Koleji gibi okullardan oyunculuk, yazarlık, teori ve yönetmenlik dersleri aldı. Chicago’da Northwestern Üniversitesi’nde disiplinler arası bir bölüm olan Gösteri Araştırmaları Tiyatro Teorisi bölümünden lisans üstü diplomasını aldı. Tezi, Osmanlı Gösteri Sanatlarının Türk Tiyatro Tarihi Yazımındaki Yeri üzerineydi. Amerika’da kaldığı süre içinde Kırmızı Elma ve/veya Diğer Şeyler, Düşüş ve Oto-Türk adlı performanslarını New York, Chicago ve İstanbul’da farklı mekânlarda sahneledi.
Ocak 2002’de Ve Diğer Şeyler Topluluğu’nu, 2003’te “çağdaş gösteri sanatları için özgür bir alan” olarak tasarladığı GalataPerform’u kurdu. 2002den beri aralarında Aksak İstanbul Hikayeleri, Yüzyılın Aşkı, Noter, Ev-Kakofonik bir Oyun, Aşk ve Faşizm, Yola Çıktığım Gün Sakin Serin Bir Sabahtı gibi oyunların sayılabileceği yirmiye yakın oyun yazdı. Halen kendi yazıp yönettiği oyunları sahnelemenin dışında son yıllarda yine kendi kurduğu ve genel sanat yönetmenliğini üstlendiği Türkiye’nin en önemli Oyun Yazarlığı projesi Yeni Metin Yeni Tiyatro Projesi’nden yetişen oyun yazarlarının da oyunlarını sahnelemekte. Bunlar arasında 2010 yılında Afife Ödülleri’nde beş dalda aday olan İz sayılabilir.
Oyunları İtalyanca, Almanca, Fransızca, Katalanca, Rusça ve İngilizce’ye çevrilmiştir. Yeni Metin Yeni Tiyatro Projesi dahilinde yeni oyun yazarlarının yetişmesi, oyunlarının sahnelenmesi ve yayınlanması konusunda çalıştı. Yine bu proje kapsamında Türkiye’nin tiyatro kitapları alanında ilk dijital sitesi olan ve kendi oyunlarının yanı sıra Türk ve yabancı oyun yazarlarının oyunlarının yer aldığı yenimetin.com’u kurdu. “Oyunlar ve Diğer Şeyler” (2008), “Yeni Metin Yeni Tiyatro” (2009) adlı iki kitabı bulunmaktadır. “Uygunsuz” ve “Yeşil Cin” adlı iki şiir kitabı yasakmeyve yayınlarından çıkmıştır. Halen GalataPerform’un Genel Sanat Yönetmeni olarak proje, oyun ve atölye çalışmalarını devam ettirmektedir.
