Nurettin Topçu, mantığı tarif ederken, “Mantık, ‘doğru düşünmenin kaidelerini ortaya koyan ilimdir.’ diye tarif edilir.” der. “Mantık normal zekanın psikolojisidir.” İfadesi doğrudur.
Mantık doğru düşünmeyi ve doğru yorum yapabilmeyi sağlar. Mantıklı düşünmek, aklın gerektirdiği şekilde yoruma ulaşmayı sağlar. “Mantıklı” sözcüğü her bilimsel olarak düşünüldüğünde bir düşünme yöntemi olarak karşımıza çıkar. Mantık ilminin kıyas ve metodolojisini kullanarak doğru düşünme biçimine sahip olabiliriz. Mantık bilim dışında her alanda düşünmemize yardımcı olan bir ilimdir. Doğru yorum yapabilme gücünü sağlar. Doğru yorum yapabilen insan daha doğru sonuçlara ulaşabilir. Çünkü, doğru yorumlara ulaşabilmek insana doğru zamanda doğru yöntemlerin kullanılmasını sağlar. Örneğin, matematiğin problem çözme yöntemlerini kullanarak, daha doğru ve başarılı sonuçlara ulaşabiliriz. İstatistik kullanarak sayısal verilerle daha başarılı olma ihtimalimiz yüksektir.
Bilimsel düşünme gücü bilgiye daha kolay ve daha doğru şekilde ulaşmamızı sağlar. “Merak, ilmin hocasıdır.” derler. Doğru, tabi ki, ancak merak eden insanın doğru bilgiye ulaşması bilimsel düşünme yöntemleriyle olur. Bilimin özellikleri; deneye dayanma, determinizm yani aynı sebeplerin aynı sonuçlar vermesi, kemmileştirme yani sayılarla ölçülebilir olmasıdır. Deneye dayanma, doğru bilgiye ulaştırırken, determinizm muhtemel sonuçların öngörülebilir olmasını sağlar. Kemmileştirme ise başarıya ulaşılıp ulaşılmadığı konusunda bize veriler sunar. Aynı zamanda, bilimsel düşünen insan; hür ve tarafsızdır, tenkitçidir yani eleştirel gözle bakar, ilim insanı hakikati araştırıcıdır yani sorgular. Bu özelliklere sahip insanın başarılı olma ihtimali yüksektir.
Bilimsel metotlara bakıldığında, Bacon’un üç levhası karşımıza çıkar: Var levhası yani sebebi araştırılan olayla birlikte gözüken olayları kaydetmektir, yok levhası yani olayla birlikte ortadan kalkan olayları kaydetmek, derece levhası yani olayla birlikte kemmiyet değiştiren olayları kaydetmektir. Stuart Mill’in metotlarına bakıldığında uygunluk metodu yani tekrarlanan deneyde her defasında tekrarlandığında olayla birlikte olması olayın sebebinin bu olduğunun anlaşılmasını sağlar, ayrım metodu deneylerin tekrarında aynı sonuçların yaşanmasına rağmen sebebin ortadan kalkmasıyla sonucun ortadan kalkması metodudur, beraber değişme metodu yani açıklanması istenen olayla kemmiyet değiştiren olay onun sebebidir, tortu metodu yani açıklanmak istenen olayı karmaşığından ayrarak yalnız bırakmaktır. Claude Bernard ise zihnin üç safhadan geçerek bilimsel sonuçlara ulaştığını belirtir. Bunlar, gözlem, hipotez ve deneylemedir. Gözlem metotla yapılan, tam olması gereken, sade keyfiyet değil kemmiyetini de ortaya koyan, doğru olması gereken bir çalışmadır. Hipotez ise kabataslak diyebileceğimiz bilimsel düşünmeye yönelten düşüncedir. Deneyleme ise olayların çalışmayı yapan kişi tarafından meydana getirilmesidir. Bunlardan farklı olarak analoji ise bilinen benzeyişlerden yararlanarak bilinmeyen benzeyişleri çıkarmaya yarayan akıl yürütmedir. Bu yöntemler kullanılarak bilimsel düşünce sağlanabilir, daha doğru ve başarılı sonuçlara ulaşılabilir. Bilimsel düşünce, insanın daha sistemli çalışmasına ve daha somut verilere ulaşabilmesine yarar. Daha doğru olan ve umduğu, olumlu sonuçlara ulaşan insan, daha başarılı ve dolayısıyla daha mutlu ve huzurlu hayatın kapısını aralar. Mantık ve bilimsel düşünce metotlarını okumak da bu yüzden gençlere gelecekleri açısından çok faydalı olacaktır. Bu vesileyle Nurettin Topçu’nun Mantık kitabını tavsiye etmiş olalım. Daha nice yazılarda buluşmak dileğiyle
